Nikola Tesla, genijalni naučnik, jedan od najvećih koje je svijet vidio, rođen je na današnji dan, 10. jula 1856. godine, u mjestu Smiljan u Lici (u tom periodu dio Austrijskog carstva). Bio je četvrto dijete u porodici srpskog pravoslavnog sveštenika Milutina i njegove supruge Georgine.
Školovanje je započeo u rodnom Smiljanu, a nastavio u Gospiću i Karlovcu.
Na studije elektrotehnike krenuo je 1875. godine, kada je upisao Politehničku školu u Gracu (Štajerska, Austrija). Potom je napustio fakultet i jedno vrijeme boravio u Mariboru i Pragu. Poslije toga se preselio u Budimpeštu, gdje se zaposlio u ,,Američkoj telefonskoj kompaniji''. Već tu je razradio brojne skice tipova motora i modifikacija, koje je kasnije razvio u Americi. Nakon toga, otišao je u Pariz, gdje je radio za Edisonovu kompaniju, a jedno vrijeme je radio u Strazburu, gdje je kreirao prvi indukcioni motor, koji koristi princip obrtnog magnetnog polja naizmjeničnih struja. U Njujork se preselio u junu 1884. godine, gdje se zaposlio u kompaniji Tomasa Edisona ,,Edisonove mašine''. Ubrzo je došlo do razlaza između njih dvojice, jer Tesla nije dobio obećanu nagradu za patente. Takođe, Edison je insistirao na jednosmjernoj struji, koja je bila nefunkcionalna, a Tesla na naizmjeničnoj. Bilo je potrebno više stanica jednosmjerne struje da bi se napajala jedna četvrt, a Teslin generator naizmjenične struje mogao je napajati kompletan grad. Tada počinje svoj samostalni rad.
U Evropu se vratio 1892. godine, kada je držao predavanja u Londonu i Parizu, a te godine je jedini put posjetio Beograd. Taj period je bio jedan od vrhunaca njegovog stvaralaštva. Međutim, 1895. desio se požar u njegovoj laboratoriji, kada je izgorjela brojna oprema i patenti. I pored toga Tesla je brzo nastavio sa radom i osnovao kompaniju pod imenom ,,Nikola Tesla''.
Početkom 20. vijeka uslijedili su novi patenti, ali i problemi, prije svega uslijed Prvog svjetskog rata. U tom periodu, 1917. godine, dobio je Edisonovu medalju za otkriće polifaznog sistema naizmjeničnih struja. Posljednji patent Tesli je odobren 1928. godine, iz oblasti vazdušnog saobraćaja, kada je predstavio prvu letjelicu sa vertikalnim sletanjem i poletanjem. U poznim godinama živio je po hotelima, a preminuo je 7. januara 1943. godine.
Tesla je imao više od 700 zaštićenih patenata i inovacija. Pored patenata vezanih za naizmjeničnu struju i električne motore, smatra se da je Tesla zaslužan za nastanak radija, mada je patent zvanično priznat Markoniju. Njegovo ime je uvedeno u Dom slavnih pronalazača Amerike. Najznačajnija nagrada u domenu električne energije zove se po njemu, a u osam američkih saveznih država datum njegovog rođenja je državni praznik (Nju Džersi, Njujork, Pensilvanija, Kolorado, Nevada, Minesota, Arizona i Indijana). Govorio je desetak jezika. Mnoge škole i druge institucije (aerodrom npr.) kod nas nose ime po njemu, a njegov lik je na novčanici od 100 srpskih dinara. U Beogradu je 1952. godine osnovan Muzej Nikole Tesle.
Dodjeljeno mu je 11 počasnih doktorata, uz brojna priznanja i ordenje od strane Srbije, Kraljevine SHS, Kraljevine Jugoslavije, Čehoslovačke, Crne Gore...
Nikola Tesla je jedan od ljudi koji su nam omogućili da imamo svu tehnologiju koju danas imamo. Bio je jedan od onih koji su postavili bazu za ogroman tehnološki napredak u periodu od svega jednog vijeka.
Foto: wikipedia.org i srpskacafe.com
Piše: M.V.
